Yazar: Faruk Danış
Asker çocuğu olarak dünyaya gelince gezmeyi ve gittiği her yerde yeni şeyler denemeyi alışkanlık haline getirmiş. Çocukluğunda Erzurum’da başlayan kar tutkusunun peşinden önce kayak sonra snowboard ile Palandöken’den Alp ’lere kadar kaymış bir gezgin, gittiği her yerde yeni tatlar arayan bir gurmedir. Hayallerinin peşinden koşarak doktor olmuş. Aksiyon tutkusunu ise konsol oyunları, Airsoft, BMW tutkusu ve Hacettepe Acil ile birleştirmiş.
Yakın zamanda maalesef hepimiz Van’da yaşanan felaket ile sarsıldık. Art arda meydana gelen iki çığ kazasında birçok vatandaşımız hayatını kaybetti. Öncelikle ülkemizin başı sağ olsun demek istiyorum. Ne yazık ki, afetler ancak gerçekleşip yaralanma ve ölümlere neden olunca önemseniyor. Aslında snowboard, kayak, trekking veya tırmanma gibi sporlar yapıyorsanız veya işiniz dolayısıyla yapanların yanında bulunmak zorunda kalıyorsanız çığ hakkında bilmemiz gereken şeyler var.
En önemli gerçek; çığ felaketine yakalanan insanların çoğu dengesiz kar yamaçlarında veya altında gezinerek çığın oluşumunu tetiklerler. Özellikle sporcu çığzedeler, sporlarında çok yetenekli olsalar bile genellikle çığla başa çıkmak için gerekli bilgi ve beceriye sahip değillerdir.
O zaman, çığ hakkındaki bilgi ve deneyimlerimizi paylaşmaya başlayabiliriz.
Çığ Tipleri
Çığ tipleri temelde ikiye ayrılır; Gevşek kar ve Levha çığ
Gevşek kar çığları (= nokta çığ)
Kar paketi; kalın, ince, sert, yumuşak, güçlü ve zayıf şeklinde farklı kar katmanlarından oluşur. Kar paketinde kohezyon (kar kristalleri arasındaki çekim kuvveti) olmayan ya da çok az olan durumlarda gevşek kar çığları oluşur. Bunlara nokta çığ da denilmektedir. Yüzey üzerinde veya yakınında bir noktadan başlayan ve ters V harfi şeklinde yamaçtan aşağı ilerledikçe daha fazla kar ve momentum toplayan bu çığ tipi kuru veya ıslak karda, kış veya yaz aylarında ortaya çıkabilir. Gevşek kar çığları kışın genellikle kar fırtınası sırasında veya sonrasında meydana gelir. Daha sıcak aylarda meydana gelen gevşek kar çığları genellikle erimenin veya yağmurun sonucudur.
Levha çığ (= tabaka çığ)
Bir kar tabakasının altındaki tabakadan kopup yokuş aşağıya doğru kaydığı, daha tehlikeli çığ tipleridir. En çok maruz kalınan çığ tipidir. Levha çığlar, birçok kar fırtınasının veya kuvvetli rüzgarların kar katmanları arasında zayıflıklar meydana getirmesi sonucu oluşur. Bazı katmanlar sıkılaşır ve güçlenir, bazıları ise zayıflar. Zayıf katmanlarla, güçlü katmanlar arasındaki noktalarda kohezyon zayıftır.
Üstteki kar tabakası alttaki tabakaya iyi bağlanmadığında genellikle bir kayakçı veya dağcı gibi bir tetikleyici etmen sonucu çığ ortaya çıkabilir. Levha çığlar nokta çığların aksine yüzeydeki bir noktadan başlamak yerine, tabaka boyunca yayılan kırık çizgisi ile daha derinden başlar ve çok daha geniş kar kütlesi içerir.
