Çalışma Ortamımız Bizi Ne Kadar Etkiliyor?

• 4 Ocak 2021
• TATDsosyal
• Acil Tıp, çalışma ortamı, sağlık
• 495

Yazar: Ayhan Özhasenekler

Erciyes Üniversitesi’nde Tıp Fakültesini, Dicle Üniversitesi’nde Acil Tıp Uzmanlığını bitirdi. Diyarbakır Devlet Hastanesinde mecburi hizmet sonrası, evi – ailesi olarak gördüğü Dicle Acil Tıp Ailesinde Öğretim Üyeliğine başladı. Halen Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD Öğretim Üyesi, Dekan Yardımcısı, Ankara Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği Eğitim Görevlisi, TATD YK üyesidir. EKG’yi gece gündüz anlatacak kadar sever. Simülasyon meraklısı, Tıp Eğitiminin şimdilik alaylısıdır.

Yazar: Çağdaş Yıldırım

1986 yılında Antalya’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Antalya’da gördü. 2004-2010 yılları arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğrenimine devam etti. 2010-2011 yılları arasında Isparta Şarkikaraağaç Devlet Hastanesi Acil Servisinde mecburi hizmet görevinde bulundu. 2012-2016 yılları arasında Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği’nde ihtisasını yaptı. 2016-2018 yılları arasında Acil Tıp Uzmanı olarak Kahramanmaraş Elbistan Devlet Hastanesi Acil Servisinde çalıştı ve Acil Servis Sorumlusu olarak görev yaptı. Ağustos 2018 tarihinden itibaren Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalında Dr. Öğr. Üyesi olarak çalışmaktadır. Evli ve 1 çocuk babasıdır.

Acil Servisler sıklıkla kaotik ve dinamik ortamlardır. Diğer branşlara göre daha fazla olan iş yükü, hasta yoğunluğu; özellikle ülkemiz, bu konuda nüfusundan daha fazla acil başvurusu olması ile alanında en tepedeki yerini korumaktadır. Bu yoğunluğun üzerine bir de nöbete dayalı bir çalışma tarzı ve çalışma ortamından kaynaklanan zorluklar da eklenince acil tıp hekiminin hayatını daha da zorlaştırmaktadır.

Yapılan bir derlemede; acil tıp hekimleri, düzenli olarak yüksek stres bildirmekte, buna karşılık kendilerini yüksek özerkliğe sahip, becerisi, takım çalışması ve iletişimi daha iyi özellikli bir popülasyon olarak tanımlamaktadırlar. Bununla birlikte acil serviste çalışma deneyimi kazandıkça stres faktörleri ile başa çıkmak daha kolaylaşmaktadır. Ancak bu başa çıkma süresi kişiden kişiye, çalışılan ortama, stres faktörlerinin süresi ve tekrarlanmasına göre de çeşitlilik göstermektedir. Nöbet çıkışı veya rutin yapılan geri bildirim toplantıları da personelin stresini düşürmektedir. Acil servis personelinin stres düzeyini azaltan bir diğer ve önemli faktör ise diğer branşlara göre daha fazla yaşadıkları mesleki tatmindir. Başarılı bir resüsitasyondan sonra veya iğne dekompresyondan sonra hangimiz bir süreliğine o kaostan uzaklaşıp ütopik bir boyuta geçmiyoruz ki?

Peki kendimizden ziyade bize etki eden çalışma ortamımızdaki ufak dokunuşlar bizi nasıl daha mutlu ve daha az tükenmiş kılabilir?

Güvenlik

İlk yardım uygulamalarında da olduğu gibi her şeyin başı güvenlik. Birçok çalışma, sağlık çalışanlarına şiddetin sıklıkla ve bildirilenden daha fazla olduğunu göstermiştir. Acil Servisi güvenli kılmak için nasıl önlemler alınabilir:

• Hasta ve ziyaretçiler için metal dedektör
• Acil Servise tahsisli güvenlik görevlisi
• Hasta bakım alanlarında panik düğmeleri
• Saldırgan hastalarla başa çıkmak için personel eğitimi
• Yatıştırma ve kendini koruma teknikleri eğitimleri gibi…

Çalışan çalıştığı ortamda kendini ne kadar güvenli hissederse hem kendisine hem de hastalarına daha çok katkısı olacaktır.

Dayanışma

Bütün personelin dayanışma içinde olması da çalışma ortamının huzuru için önemlidir. Hekimler, hemşireler ve yardımcı personelin arasında iyi iletişim ve takım çalışması hem iyi hasta bakımı sağlar hem de çekilebilir mutlu bir nöbet geçirilmesini sağlar.

Son zamanlarda yapılan bir araştırmada, işyeri dayanışmasının iki anahtar özelliğinin samimiyet (birlikte çalıştığınız kişiyi tanımak ve bakış açılarını anlamak) ve güven (sağlayıcının hastaların aklında en iyi menfaatlere sahip olduğunu bilmek vb.) olduğunu ortaya koymaktadır. Acil Servis dışında personelin birbirine karşı güvenini ve samimiyetini kazandıran aktiviteler de (simülasyon eğitimi, akılcı iletişim üzerine grup eğitimi vb.) işyeri dayanışmasını geliştirir. Ayrıca yapılacak sosyal etkinliklerin de faydası olacağını herkes bilir.

Ortam

İyi bir çalışma ortamı, sağlıklı ve verimli bir çalışmanın olmazsa olmazıdır. Ortamın gün ışığı alması, gürültü kirliğinin önlenmesi, acil müdahale için hasta bakım alanına yakın temiz ve rahat yemek yeme alanları olması, hasta bakımının tartışılması ve planlanması için ergonomik alanların olması iyi bir çalışma ortamının özellikleri arasındadır.

Sistem

Hastane yönetim sisteminin en kritik anda (kapının önünde 50 hasta beklerken veya kritik bir travma hastasının tomografilerine bakarken) çökmesi veya bir hastaya tanı atmak için hasta hakkında 10 tane bilginin sisteme girilmesi çoğu acil hekiminin nöbet sırasında vücudunda terler boşalmasına neden olan anlardan birkaçıdır. Yapılan çalışmalarda kullanıcı dostu sistemlerin acil servis akışını hızlandırdığı görülmüştür. Daha az sıra daha mutlu hekimler…

Mola

Öğle yemeğimizi nefes almadan yiyerek veya en hayati ihtiyaç olan tuvaletimizi tutarak hasta bakmaya hemen her zaman devam etmiyor muyuz? Dur durak bilmeyen bu çalışma temposu acil tıp hekimini zayıflatan en önemli faktörlerden biridir. Nöbet sırasında oluşturulan dinlenme sürelerini bütün acil servis personeli için fiziksel ve mental olarak yeniden doğma zamanı olarak tanımlayabiliriz.

Takvim

Nöbet planlaması acil tıp için stres kaynağıdır ve hekim sağlığı için büyük etkilere sahiptir. Asgari seviyede gündüz ve gece nöbetlerine geçişlerde sirkadiyen ritme uygun nöbet planlaması yapılmalı ve bu geçişler arasında toparlanma için gerekli izin personele verilmelidir. “Kasino nöbetleri” sirkadiyen ritmi korumak için önerilen bir yöntemdir (Figür 1). Geceyi kapsayan nöbetler 20-04 ve 04-12 olarak planlanır.  Sirkadiyen ritmi korumak için, insanın 02-06 arasını fizyolojik çalışmalarda uyuması gerektiği ortaya konulmuştur. Bu süre “Çapa Periyodu” olarak tanımlanır. Kasino nöbeti ise çalışanların bu periyodun bir kısmını nöbetçi olduğu gün uyuyarak geçirmesini sağlamaktadır. Yapılan çalışmalarda göre nöbetten sonra daha uzun uyuma süreleri, daha az kognitif bozulma ve yenilenmek için daha kısa süreler Kasino nöbeti sistemi ile sağlanmıştır. Kısa nöbetler gibi esnek çalışma saatlerinin de hekimlerin sağlığını iyileştirdiği gösterilmiştir.

Diğer

Daha iyi bir çalışma ortamını sağlamak için yapılabilecek diğer maddeler ise doktorlar için yaşam koçluğu, ücretli izin opsiyonları, sürekli öğrenme ve kariyer geliştirme seçenekleri için teşvikler ve önemli olaylardan sonra rutin kritik olay geri bildirim toplantıları sayılabilir.

Çalışma ortamının iyileştirilmesi konusu sadece acil servisler için değil, artık hastanelerin genelinde de önem arz etmektedir. Amerika’da bu konuda önlemler alınmaya başlanmıştır. Seçilen pilot hastanelerde sağlıklı yiyeceklere tam zamanlı erişim, çalışma yerinde fiziksel akitivite olanakları, %100 sigarasız ortamlar ve sigara bırakma programları hayata geçirilmiştir.

Örneğin en radikal önlemleri alan Cleveland Clinic, kampüsünden bütün kızarmış yiyecekleri, şekerleri ve gazlı içecekleri kaldırmıştır. Yemek otomatlarında ve kafeteryada sadece sağlıklı yiyecek seçenekleri sunulmuştur.  Egzersiz anlamında Stanford kişisel fitness eğitmenleri, sağlıklı yaşam danışmanları ve kampüste egzersiz aletlerini kullanıma sunmuştur.

Daha fazla yeşil alan, dinlenmek için sessiz odalar, kişisel hizmetler (kuru temizleme, araba yıkama) gibi kısaca hizmet odaklı değil insan odaklı bir çalışma ortamı ile hem hekim hem de hasta daha sağlıklı olacaktır…

Galeri

---