Ülkemizde, birçok ülke ile karşılaştırıldığında YOGA oldukça yenidir. Zaman zaman medyada ünlülerin yoga uygulamalarıyla sağlık ve huzur bulması ile gündeme gelirken; zaman zaman da sansasyonel gündemlerde yerini bulur. Günümüzde yoga hakkında daha çok konuşulmakta, yoga eğitimleri yaygınlaşmaktadır.
“Sutra aforizmaları ile anlaşılır bir dile çevrilmiştir”
Sanskrit dilinde yoga kelimesi pek çok anlama sahiptir; “kontrol etmek”, “birleştirmek” “kavuşma” veya “birlik” olarak da çevrilebilen Sanskrit “yuj” kelimesinden türemiştir. Yaklaşık bin yedi yüz yıl önce yaşadığına inanılan ve yoganın klasik dönemini temsil eden Patanjali’de yoga anlayışı yazıya dökülmüş, dört bölüm ve yüz doksan altı “sutra” adı verilen aforizmalar ile yoga odaklı bilgiler anlaşılır bir şekilde yazılmıştır. Patanjali Yoga’yı bir görü, zihin felsefesi olarak ele alır. Gerçek, canlı yada cansız her şeyin özündedir, zihin ise yanılmaya ve yanıltmaya çok müsaittir. Gerçeğe ulaşmak, içimizde olana, özümüze bakabilmemiz için zihin dalgalanmalarının yönlendirilmesi önemlidir. Ne zaman ki zihnin yüzeyindeki dalgaları kontrol altına alır, gerçekte olup bitene farkındalıkla bakabilirsek başka etkenlerden uzak kendi varlığımızı sürdürebiliriz.
“Pattabhi Jois’e göre Yoga evrenseldir.”
Peki yogayı nasıl tanımlayabiliriz? Ashtanga Yoga olarak bilinen yoga vinyasa stilini geliştiren, Sanskrit bilgini Sri K. Pattabhi Jois (Guruji)’ye göre yoga kim ne istiyorsa odur. Çoğu kez streching ile karıştırılan yoganın belki de en çok içine alınmaya çalışıldığı alan spordur. Spor gelişimine, amacına, yöntemine baktığımızda spor ile yoga arasında çok olumlu alışverişlerin olduğu ve olabileceği doğrudur. Kasların, kemiklerin ve eklemlerin dayanıklılık ve esneklik kazanmasını sağladığı için salt belirli asanaları (yoga duruşu) önerenler de vardır. Ancak bunlar yogayı spor olarak tanımlamaya yetmez. Yoga bir terapi yöntemidir ama sadece terapi de değildir. Lenf akışını iyileştirme ve düzenlemeden, kalp hızını yavaşlatma, kan basıncını düşürme, bağırsaklara kan akışını artırma gibi sağlık için faydaları sıralamakla bitmez.
“Yoga iyileşmek için yapılmaz.”
Yoga yapılır, sonra iyilik de gelir, güzellik de… Yoga hiçbir beklenti olmadan sadece yoga olarak uygulanmalıdır. Hint coğrafyasında doğup, gelişmesi ve Vedik kökenden gelmesi nedeniyle Hindu diniyle felsefi yakınlığı vardır ancak yoga bir din veya inanç sistemi de değildir. Yoga; diller, dinler, uluslarüstü bir yapıyla, sınıf, cinsiyet, inanç, ırk ayrımı yapmaksızın, ödül ve de ceza vadetmeden tüm insanlığın hizmetinde uygulamalı bir yaşam sanatıdır.
Peki neden Yoga?
Günlük hayattaki streslerden uzaklaşmak , esneklik kazanmak, kilo vermek, sosyal medyadaki o havalı pozları yapabilmek, yeni ortamlara girebilmek, yeni arkadaşlar edinebilmek gibi zihinsel, fiziksel, sosyal beklentiler gibi nedenler çoğaltılabilir. Yogaya yeni başlayanların ve hali hazırda yoga pratiği olanların bu soruya cevapları değişkenlik gösterse de zaman zaman geriye dönüp neden başlamıştım ve neden sürdürüyorum sorusu da yogayı ezber kalıpların ötesine taşıyacaktır. Farkındalık ile yapılan yoga pratikleri beden, duygu, zihin ve ruh için mutlaka bir şeyler içerir. Yoga zihni sadeleştirir, zihinsel esneklik ve yenilenme beraberinde huzur hissini de getirir.
“Yoga bir nevi hareketin şiiridir.”
Yaşınız, kilonuz, esnekliğiniz ne olursa olsun her birey için uyarlanabilir. Yoga uygulamaları bizi bedenimizin içindeki hassaslığa karşı daha duyarlı hale getirir, sınırlarımızı anlamamızı ve onlara saygılı olmamız gerektiğini bizlere hatırlatır. Max Strom’un dediği gibi “Bir duruşta ne kadar ileri gittiğin önemli değildir, vardığın yerde sana ne olduğu önemlidir.” Yoga vücudu yavaşça canlandırır ve yeniler. Beden rahatladıkça zihin de rahatlar. Bedenimizi ve nefesimizi fark etmeye başladığımızda üzerimizdeki gerginliği de fark ederek daha çok rahatlamak isteriz. Hareketler ile senkron hale gelen nefes, odaklanmayı, konsantrasyonu arttırmak için aslında harika bir yoldur. Yoga, günümüz mükemmelliyetçi zihniyetin ve yaşamsal rekabetin üstümüzde yarattığı stresten bizleri uzaklaştıracak, insani olan yanlarımızı törpülemeden ona doğal ve dengeli bir hal kazandıracak ve hayata olan yaklaşımımızı değiştirebilecek güce sahiptir.
“Bedensel ve ruhsal iyileşmenin olduğu, verimli bir hayat için denemeye değmez mi?”
Büyük değişim zamanlarından geçiyoruz, çevremizde stresi tetikleyen onca şey varken zihnimizi durultmak için yoga güzel bir yöntem olabilir. Bazılarımıza dans iyi gelebilir, bazılarına müzik, bazıları koşmak veya yüzmek. Yeter ki yaşamsal enerjimizi boşa harcamak yerine dengeyi sağlayabildiğimiz, kendimize ait alanlarımız olsun. Herkesin farkındalığa ve kendi özüne giden yolu Yoga ile kesişmeyebilir ama sizinki kesişecek olursa eğer kulağınızı sonsuzluğa açın ve içinizden gelen en derin itkilerinizi dinleyin…
NAMASTE
Bu yazı Acil Tıp Bülteni’nin Haziran 2021 tarihli 8. sayısında yayımlanmıştır.
