Dikkat ZİKA virus geliyor!..
Yeni olarak medyada H1N1 influenzadan sonra ZIKA virus hakkında haberler çıkmaya başladı. Özellikle gebe kadınlarda önemli fetal anomaliye yol açabilen bu virus hakkında dezenformasyon nedeniyle panik var. Çünkü bazı Güney Amerika ülkelerinde kadınlara “2 yıl gebe kalmayın” diye uyarılar yapıldı. Özellikle Brezilya’ da bu yıl olimpiyat oyunları nedeniyle turizm hareketlerinin artacak olması devletleri ciddi önlemler almaya zorluyor. Henüz Türkiye’ de bu virus görülmedi (veya rapor edilmedi) ancak bu kadar çok insan hareketinin yaşandığı ve neredeyse günlük hareket halindeki nüfusun 20 milyonu bulduğu İstanbul’ a da bu virus muhtemelen gelecektir.
ZIKA virus arbovirus ailesinden vektör ile taşınan bir ajandır. Aynı zamanda transfüzyon yoluyla ve kan ile taşındığı da gösterilmiştir. Tek zincirli, ikosahedral RNA virusudur. Virus ilk kez tanındığı 1947 yılından beri daha çok tropikal iklimli ülkeler kuşağında Güney Amerika ve Afrika’ da rapor edilmiştir. ORF (Open Reading Frame) dizisini içeren bu virusta 7 adet yapısal olmayan ve değişebilen protein molekülü vardır. (NS1, NS2a, NS2b, NS3, NS4a, NS4b, NS5).
Şekil 1. ZIKA virus genomu.
İlk kez maymunlarda saptanan bu virus 1954 yılında 3 insanda Nijerya’ da enfeksiyon yaparak hayatımıza girmiştir. Bu virusun ilk tanımlandığı zamandan beri pek çok adaptif genetik değişiklik geçirdiği gösterilmiştir. O yüzden virusun konak, vektör ve bulaş yolları ile ilgili farklı durumlar olabilir. Afrika, Asya ve Pasifik ülkelerinde endemik dağılımı fazladır.
Şekil 2. Aşağıdaki haritada gri ile gösterilen ülkeler virusun endemik bulunduğu, yıldız ile gösterilen ülkeler ise seyahat sonucu taşıma ile virusun tespit edildiği ülkelerdir. 2014 yılında izole vakalar, Norveç, Almanya, Avusturya ve İtalya’da bildirilmiştir.
Klinik Bulgular:
ZIKA virus daha çok vector olarak sivrisinekler ile bulaşır. Genelde asemptomatik veya hafif semptomlar ile gelişen bir enfeksiyondur. Bu basit bir ÜSYE gibi myalji ile presente olabilen bir durumdur. Çoğunlukla, hafif ateş, artralji, (elde ve ayaklarda küçük eklemlerde), başağrısı, halsizlik, iştahsızlık, karın ağrısı, ödem, lendadenopati, retro- orbital ağrı, konjunktivit ve makulopapüler döküntüler gibi klinik bulgular mevcuttur. Tıpkı şu anda acillerde gördüğümüz influenza vakalarına benzer bir klinik ile hasta başvurabilir. Guillain Barre gibi ciddi semptomlar ve nörolojik komplikasyonlar da bildirilmiştir. Özellikle konjenital nörolojik anomaliler ile seyredebilen ciddi sekelli fetal anomalilere neden olabilir. Anne adayları veya gebe iken virusa maruz kalan kadınlarda şu anda endemik bölgede yaşayan veya seyahate gidenlerde bu durum risk yaratır.
Hamile kadınlar herhangi trimesterde bu virusa maruz kalabilirler. Gebelerde ZIKA insidansı bilinmemekle beraber gebelerin daha hastalığa duyarlı olduğuna dair bir kanıt da yoktur. Maternal-fetal ZIKA virusu transmisyonu dokumente edilmiştir ve fetal ölümleri artışı ile ilgili olduğu ve enfantlarda mikrosefali artışı ile ilgili olduğu da düşünülmektedir. Gebelikte tüm istenmeyen etkilerin araştırılması için çalışmalar devam etmektedir.
Tanı:
Şüphe altında olan hastalarda yapılan testlerde kan ve idrar örnekleri alınır. Tanıda PCR essay teknikleri ile hastanın kanında virusun RNA’ sı Revers transkriptaz enzimi ile tespit edilir. Amnion sıvısında da PCR testi yapılabilmektedir. Yakın zamanda idrarda spot testler de geliştirilmiştir.
Bulaş yolları:
Pekçok arbovirus gibi viremi sırasında bir sivrisinek tarafından ısırılan insanın kanının bulaşması ile hastalık yayılmaktadır. Ayrıca bugüne dek 130 farklı arbovirus vakası da kan ürünleri transfüzyonu ile bulaşmıştır. Bu virusun cinsel yolla da bulaştığına dair kanıtlar mevcuttur ve 2008 yılında ilk bir vakada semende virus tespit edilmiştir. Hastalıktan korunmada endemik bölgelerde bu bulaş yollarına dikkat edilmelidir. Fransa Avrupa’ da ilk ZIKA görülen ülkedir. Vektörlerin çok rastlandığı dönemlerde bulaş yolları takibe alınmıştır. Hastalığın korunmaktan başka tedavisi yoktur. Şu anda antiviral bir ajan da mevcut değildir.
Center of Disease Control (CDC) tarafından önerilen ZIKA tanı algoritması
Kaynaklar:
- CDC. Travelers’ health. CDC issues interim travel guidance related to Zika virus for 14 countries and territories in Central and South America and the Caribbean. Atlanta, GA: US Department of Health and Human Services, CDC; 2016.
- Stramer SL. Current perspectives in transfusion-transmitted infectious diseases: emerging and re-emerging infections. ISBT Sci Ser 2014; 9: 30-6.
- Baronti C, Piorkowski G, Charrel RN, et al. Complete coding sequence of Zika virus from a French Polynesia outbreak in 2013. Genome Announc 2014; 2: e00500-14.
- Ioos S, Mallet HP, Leparc Goffart I, et al. Current Zika virus epidemiology and recent epidemics. Med Mal Infect 2014; 44: 302-7.
- Tappe D, Rissland J, Gabriel M, et al. First case of laboratory-confirmed Zika virus infection imported to Europe, November 2013. Euro Surveill 2014; 19: 20685
- Zammarchi L, Stella G, Mantella A, et al. Zika virus infections imported to Italy: clinical, immunological and virological findings, and public health implications. J Clin Virol 2015; 63: 32-5.
- Oehler E, Watrin L, Larre P, et al. Zika virus infection complicated by Guillain-Barré syndrome – case report, French Polynesia, December 2013. Euro Surveill 2014; 19: 20720.
-
Musso D, Roche C, Robin E, et al. Potential sexual transmission of Zika virus. Emerg Infect Dis 2015; 21: 359-61.
