Yazıma başlarken öncelikle sizinle “Medscape Emergency Medicine Physician Lifestyle Report 2018” raporuna ait bazı verileri paylaşmak istiyorum. Bu raporun sonuçlarına göre; Acil Tıp hekimlerinin yarısından fazlası (%58) iş hayatı dışındaki yaşamlarında mutluyken, sadece %26’sı iş hayatlarında mutlular. Yine neredeyse yarısına yakın bir bölümü (%48) tükenmişlik, depresyon yada her ikisinden birden muzdaripler ve bu oran kadın Acil Tıp hekimlerinde (%54) erkeklere göre daha fazla. Peki bu durumla nasıl başa çıkıyorlar dersiniz? Yarıdan fazlası (%54) egzersiz yaparken, nerdeyse üçte biri (%35) alkol ile bu durumla başa çıkmaya çalışıyor. Neyse ki sigara (%4) ve diğer uyuşturucuların (%1) kullanım oranı çok daha az. Yine bu rapora göre; Acil Tıp hekimlerinin büyük bir kısmı evli ve ilginç olarak eşlerin çoğu sağlık alanı dışında çalışıyor. Yıllık izin alma durumlarına baktığımızda ise, yarısından azı (%45) yılda 3-4 hafta izne ayrılıyor. İlginç olan bir başka durum ise yarısına yakını (%48) kilo vermek istiyor; ancak sadece %26’sı haftada 4-5 gün egzersiz yaparken, %9’u hiç egzersiz yapmıyor. %26’sı haftada 5 yada daha fazla kez alkol alıyor. Tabi tüm bu veriler bize ait değil ve Türkiye Acil Tıp hekimlerine bunu uyarlamak ne kadar gerçekçi tartışmalı olsa da bize yol gösterebileceğini düşünüyorum.
Çalışma şartlarımız ve saatlerimiz normal bir yaşam sürdürmeye pek te uygun değil bildiğiniz gibi. Akşam saatlerinde, hafta sonu ve resmi tatil demeden 7/24 çalışıyoruz. Özellikle benim gibi yaş aldıkça, böyle düzensiz bir şekilde ve geç saatlerde çalışmak zor olabiliyor. Ayrıca, genç meslektaşlarımızda hafta sonları ve tatil günlerinde görevli olduklarından, aile hayatlarını ve sosyal faaliyetleri sıklıkla kaçırıyorlar.
Peki tüm bu olumsuz çalışma koşullarına rağmen, sağlıklı yaşamak mümkün değil mi? Bir Acil Tıp hekiminin sağlıklı yaşaması için geliştirebileceği bazı stratejiler var kuşkusuz. Gelin isterseniz şimdi bunlardan bahsedelim:
- Ne istediğinizi bilin.
İsteklerinizi öncelik sırasına göre listeleyin ve gerçekten isteyip-istemediğinize karar verin.
- Bir gruba katılın.
Kendinizi iyi hissedeceğiniz, hoşça vakit geçireceğiniz, takdir edileceğiniz ve en önemlisi de yeteneklerinizi geliştirebileceğiniz bir gruba katılın.
- Düzenli olarak egzersiz yapın, doğru beslenin ve daha çok uyuyun.
Haftada 3-5 kez en az 45 dakika boyunca egzersiz yapın. Herkes için geçerli tek bir diyet yoktur; kendinize uygun olanı keşfedin, kahvaltının önemli bir öğün olduğunu unutmayın. Karbonhidrattan fakir, proteinden zengin beslenmeye çalışın. Su tüketiminizi artırın. Özellikle gece uykusu önemlidir, nöbetçi olmadığınız zamanlarda en az 6 saat uyumaya özen gösterin. Sadece uyanmak için değil, yatmak için de saatinizin alarmını kurun.
- Teknolojiden uzak durun.
Özellikle tatil günlerinizde elektronik cihazlarla bağlantınızı mümkün olduğunca azaltın. Zamanınızı kendinize, ailenize, arkadaşlarınıza ve sevdiklerinize ayırın.
- Doğada vakit geçirin.
Fırsat buldukça doğada vakit geçirmeye çalışın; güneşi, yağmuru, rüzgarı hissedin.
- Her gün gülün.
Kahkaha iyi bir ilaçtır. Sizi gülümsetecek, eğlendirecek bir kitap okuyun yada film izleyin.
- Kucaklayın ve dokunun.
Dokunmak insan sağlığı için önemlidir. Ailenize, arkadaşlarınıza, çocuklarınıza sarılın ve onları sık sık kucaklayın.
- Başarısız olmayı kabullenin.
Hepimiz bazen başarısız olabiliriz. Bu olguyu kabullenip günlük hayatımıza dahil etmeyi öğrenmek, başkalarına daha etkili biçimde öğretmemize ve hastalarımıza daha iyi bakmamıza olanak sağlayacaktır.
Başarısız olmayı kabullenmeyle ilgili geliştirilebilecek stratejiler:
- Başarısız bir arkadaş bulun.
- Bir iş arkadaşınıza iyi bir başarısızlık dostu olun.
- Hatalarınızdan ders alın.
- Profesyonel yardım isteyin, bundan çekinmeyin.
- İş hayatınızdaki planlamayı iyi yapın.
Mümkün olduğunca planınızda açık olmaya çalışın ve planınıza sadık kalın.
- Bir takım oyuncusu gibi çalışın.
Meslektaşlarınızı destekleyin ki, onlarda sizi desteklesinler. Çalışanlarınıza destek olun, onlara küçük jestler yapın.
- Kendinize iyi bakın.
İş dışında bir şeyler yapmak için kendinize zaman ayırın. Bunun için geliştirilebileceğiniz stratejiler:
- Yapmaktan hoşlandığınız aktiviteler planlayın. Doğada yürüyüş yapın, müzik dinleyin, yoga yada benzeri egzersizler yapın, sinemaya gidin.
- Başkalarına “hayır” demeyi öğrenin. Biraz bencil olun ve kendinize zaman ayırın.
- Sosyal hayatla olan bağlantınızı kesmeyin, ama günün belli saatleriyle sınırlandırın.
- Kendinize karşı merhamet edin ve dikkatli biri olun.
Kendinize karşı acımasız olmayın, başkalarına yaptığınız gibi kendinize de merhamet edin. Bir başarısızlıktan sonra en iyi arkadaşınızla konuşur gibi kendinizle konuşun. İç sesinize kulak verin. Yargılayıcı veya eleştirel olmak yerine kendinize karşı nazik davranarak basit hatalarınızı düzeltin. Hata yapan tek kişi siz değilsiniz, unutmayın. Hatalarınızı abartmayın, sadece daha dikkatli olun.
- Dayanıklılığınızı artırın.
Kendinizi geliştirin, risk alın, öğrenin. Karşılaştığınız her durum gelişmenize olanak verir. Başarısızlıklarla yüzleşin. Gerilemenize neden olsa bile zorlukları kabullenin. Kendinizi geliştirmek ve öğrenmek için çaba gereklidir. Eleştiriye açık olun. Başkalarının başarısı ilham, öğrenme ve bilgi kaynağıdır. Daha başarılı olmak için potansiyelinizi zorlayın.
- Ruhsal sağlığınıza dikkat edin.
Küçük şeyleri dert etmeyin. Her şeyi değiştiremezsiniz, sadece değiştirebileceklerinize odaklanın. Küçük şeylerden zevk alın. Her zaman pozitif düşünün.
Sonuç olarak bir Acil Tıp hekimi için sağlıklı yaşamın anahtar noktalarını; yorgunluğun nedeninin tanımlanması ve azaltılması, zaman yönetimi, iş hayatı-özel yaşam dengesinin kurulması, tükenmişliğin farkına varılması, stres yönetimi, esneklik, takım oluşturma ve liderlik, zor durumlarla başa çıkma olarak özetleyebiliriz.
Hepinize sağlıklı, huzurlu, stresten uzak ve olabildiğince mutlu yaşamlar diliyorum. Sevgiyle kalın…
Kaynaklar
- Rosen’s Emergency Medicine 9th Edition, Chapter e13, Wellness, Stress, and Impaired Physician. P: e145-e148.
- The College of Emergency Medicine, Maintaining wellbeing in Emergency Medicine, 2013.
- http://www.annemergmed.com/article/S0196-0644(14)00756-2/abstract
- https://emergencymedicinecases.com/preventing-burnout-promoting-wellness-emergency-medicine/
- https://www.medscape.com/slideshow/2018-lifestyle-emergency-medicine-6009223
- https://www.medscape.com/viewarticle/750482
