Türkiye Acil Tıp Derneği, Covid-19 salgını boyunca ülkemizde ve özellikle acil servislerde salgının yönetimi konusunda birçok kanıt ve tavsiye sağlamıştır. Covid-19’un ve etkilerinin kontrol altına alınması konusunda sağlık çalışanları muazzam bir çaba harcamış olsa da kısıtlılıkların tamamen kaldırılması ve toplumsal hareketliliğin artması ile salgın son aylarda ülkemizde ve küresel olarak birçok kişinin hayatını tehdit etmektedir. Covid-19 tanısında artış olduğu, acil servise başvuruların arttığı, yataklı servis ve yoğun bakım tedavisi gerektiren hasta sayısında ciddi bir artış olduğu gözlemlenmektedir. Pandeminin ilk aylarında yaşananlardan yola çıkarak, önümüzdeki günlerde daha ağır ve zorlu bir sürecin bizleri beklediğini düşünmekteyiz.
Türkiye Acil Tıp Derneği olarak sahadan aldığımız geri bildirimlerde pandemi polikliniklerinin çoğunun kapandığını, Covid-19 ilişkili başvuruların neredeyse tamamının acil servislere bırakıldığını görmekteyiz. Enfeksiyon, Göğüs Hastalıkları, İç Hastalıkları, Yoğun Bakım gibi disiplinler gerektiği noktada sürece katkıda bulunmakla birlikte büyük sayıda olgudan oluşan dalganın ilk çarptığı veya karşılandığı yer Acil Servislerdir. Pandemi genel bir sağlık sorunu olsa da gerek fiziki gerekse mesleki donanımlardan ötürü acil servislerin bu işte ana rol üstlenmesi algısı bulunmaktadır. Pandemi hastane planlaması tamamen devre dışı kalmış tüm paydaşların dahil olması gereken pandemi yönetimi acil servis hekimlerine bırakılmıştır. Bu durum gerçek acil hastalarının bakımını da sekteye uğratmaktadır.
COVID-19 pandemisinin etkilerinin katlanarak arttığı bu günlerde sağlık organizasyonunda kapsamlı bir hazırlığa ihtiyaç vardır. COVID-19’un toplum üzerindeki etkilerini en aza indirebilmek için aşağıdakileri öneriyoruz:
- Sağlık Bakanlığı tarafından COVİD 19 pandemisi ile ilgili, topluma ve sağlık çalışanlarına açık ve tutarlı açıklamalar yapılmalı, Uluslararası örneklerde olduğu gibi güncel hastalık verileri düzenli paylaşılmalı,
- Kapalı ve toplu yaşanan kalabalık alanlarda, toplu taşıma araçlarında maske kullanımı tekrar zorunlu hale getirilmelidir.
- Salgının uygun yönetimi amacıyla, salgının devam ettiği kabul edilerek gerekli filyasyon, tarama, varyant analizi faaliyetleri evrensel örnekler izlenerek, uzmanlık derneklerinin önerileri ışığında yeniden başlamalıdır.
- Pandemi ve afet planları gözden geçirilmeli hastane pandemi planlaması tüm paydaşları içerecek biçimde tüm ülkede uygulanmalıdır.
- Acil servisler kritik hastanın stabilizasyon ve bakımı için kullanılmalı, pandemi triyaj algoritmalarında olduğu gibi ayaktan hastalar için COVİD 19 poliklinikleri (ilgili kliniklerin yönetiminde) yeniden açılmalıdır.
- Pandemi servisi kapatılan hastanelerde konu yönetici inisiyatifi olmaktan çıkarılarak pandemi servisleri yeniden açılmalıdır
- Tüm yaş gruplarını içerir biçimde toplum aşılama için teşvik edilmelidir.
- Hastalığın erken tanınması amacıyla kullanılan hızlı testlerin tüm sağlık birimlerinde yaygın olarak kullanımı sağlanmalıdır.
- Kronik sağlık sorunları olan hastaların uygun bakım hizmetleri alabilmeleri için 1. Basamak ve poliklinik hizmetleri desteklenmelidir.
- Sağlık çalışanı için COVID-19 meslek hastalığı olarak kabul edilmelidir. Bu konuda meslek odasının talepleri değerlendirilmelidir.
- Pandemiden çıkartmamız gereken en önemli ders olmasına rağmen hala en önemli eksiklerimizden biri olan, hastanelerin ve acil servislerin pandemi yönetimine uygun fiziki koşullara sahip olabilmesi için izolasyon gereklilikleri doğrultusunda yeniden organize edilmesi sağlanmalıdır.
Türkiye Acil Tıp Derneği Yönetim Kurulu
