Günümüz koşullarında özellikle acillerde ve hastanelerin tüm bölümlerinde ‘’Bilgi Güçtür’’ mantığı esastır, işte tam bu noktada acil camiası için güncel kaynak bulmak en büyük elzemlerden biridir. Bizler bilirsek güçlü oluruz, bu güçle hastalara ve kendi servisimize faydalı olabiliriz. Yazının amacı bu bağlamda acilciler için naçizane kaynak önerisinde bulunmaktır.
Temel kaynak olarak bahsedecek olursak Tintinalli Emergency Medicine tüm acil camiasında kabul gören Amerikan menşeli bir kitaptır. En son 8. baskısı çıkan kitap her konuda ayrıntılı bilgi vermektedir. Son baskısı 2016 yılında çıkan kitap 2128 sayfa olup tek ciltten oluşmaktadır. Özellikle ders hazırlarken mutlaka bakılması gereken bir kaynaktır. Çok yoğun bilgi içermesi sebebiyle okuması zor olsa da her acilci için temel kaynak konumundadır. Acil için o kadar klasiktir ki bazı yerlerde acilciler için ‘’kutsal kitap’’ olarak isimlendirilir. Dezavantajı ise bu kadar bilginin içinde okumaktan sıkılıp daha az okumanıza sebep olabilir.
Bir diğer temel kaynak ise Rosen’s Emergency Medicine’dır. Son baskısı 2017 yılında çıkan kitap 2 ciltten oluşmaktadır ve 2688 sayfadır. Tintinalli ile beraber temel kaynak olarak görülen bu kitapların her acilcinin kütüphanesinde bulunması gerekir.
Her bölümde olduğu gibi acilde de kıdem önemlidir ve haliyle kıdemlilik sınavları yapılmaktadır, temel kaynaklar kıdemlilik sınavına çalışmak için hantal kalmaktadır. Bu durumda Acil Tıp Yeterlilik Sınavı First Aid isimli kitap imdada yetişmektedir, her konuda bilgiye sahip olan kitap kritik bilgileri akıcı bir şekilde özetlemekte ve okuması kolay bir kitaptır. Son baskısı 2016 yılında yapılan kitap 1069 sayfadan oluşur.
Özel olarak ekg’den bahsedecek olursak Dale Dubin tarafından yazılan hızlı ekg yorumu kitabı ekg’yi anlamak isteyenler için biçilmiş kaftandır. Kalbin anatomisiyle başlayan kitap ekg cihazının nereye bağlandığından derivasyonlardaki her tür değişikliğin ne anlama geldiğine kadar her ayrıntıyı anlatmaktadır. 6. Baskısı 2013 yılında çıkan kitap 355 sayfadan oluşmaktadır ve akıcı bir dile sahiptir.
Günümüzde hastanelerin yoğunluğu acile gelen hasta profilindeki ileri yaş, kötü prognoz ve komorbiditelerdeki artışlar sebebiyle neredeyse her acil yoğun bakım hasta takibi yapmak zorunda kalmaktadır. Hastalar bazı acillerde o kadar uzun süre kalmaktadır ki entübe edilen hastaların extübasyonu ve taburculuğu bile yapılmaktadır. Bunun yanı sıra yine koah hastaları için non ınvaziv mekanik ventilatör kurtarıcı niteliğinde olabilmektedir. Bu sebeple de olmazlarımız arasında mekanik ventilatör yer almaktadır. Bu konuda mekanik ventilasyonun temelleri isimli kitap iyi bir başlangıçtır. 2016 basımı olan kitap 399 sayfadan oluşmaktadır.
Bildiğimiz gibi acilciler çoğu zaman oturarak hasta bakan doktorlardan değildir, bu sebepledir ki her an istediğimize ulaşabileceğimiz, bilgi olarak dolu ama cebimize sığabilecek boyutta kitaplara da ihtiyacımız var. Bu konuda imdadımıza Tarascon yetişmektedir. 2017 yılında 5. baskısı çıkan kitap 234 sayfadan oluşmaktadır ve nöbet kıyafetinin cebine sığabilecek boyuttadır. Acilde ihtiyacınız olacak ve anlık olarak anımsanması gereken her türlü bilgiye içermektedir. Acile başlayan çömeze ilk olarak alması gereken kitaplar arasında gösterilir. O kadar etkilidir ki bir kıdemlim ‘’Tarascon seni kıdemli de yapar uzman da yapar’’ demişti.
Bunun yanı sıra acil cep kitapları arasında en son basılan ve orijinali EMRA tarafından yazılan acil tıbbın temelleri isimli kitap da unutulmamalıdır. Son dönemde Tarascon’a alternatif olarak gösterilen kitap 2018 basımı olup 368 sayfadan oluşmaktadır. Son derece akıcı olan kitap acil asistanlarına yeni bir soluk katmış olup asistanlar arasında her geçen gün daha çok yaygınlaşmaktadır.
Bütün bu kitapların yanında günümüzde bilginin çok hızlı değişmesi sebebiyle elektronik kaynak kullanımı çok önemli yer tutmaktadır. Bunlar için uptodate, medscape ve clinicalkey başta olmak üzere birçok sunucu mevcut olup ayrıca cep telefonuna uygulama olarak da indirilebilmektedir. Bu tarz sunucular bilimsel platform kökenli olduğundan özellikle üniversite ağlarından bağlanma ve kayıt sonrası tamamen ücretsiz olarak kullanılabilmektedir.
Mobil uygulama deyince bahsetmeden geçemeyeceğimiz bir diğer pratik kaynak TATD’nin mobil uygulamasıdır. Uygulama ücretsiz olup olgu algoritmalarından ilaç dozu hesaplamalarına kadar geniş bir yelpazede bilgi sağlamaktadır. Kullanımı kolay ve pratik olan uygulama nöbet sırasında bile kolayca erişilebilecek konumdadır.
Acil koşuşturması içinde güçlü olmak için ve bu bilgi deryasında boğulmamak için en önemli şey okumaktır. Unutulmamalıdır ki her geçen gün yenilenen ve artan bilgiyle çok fazla kaynak mevcuttur. ATAB adına bu konuda size kısa bir özet çıkarttık, umarız ki faydalı olmuştur, herkese iyi okumalar.
Dr Halil ÖLMEZ
